1. Cây nhũ hương và thành phần AKBA
Cây nhũ hương, hay còn gọi là hắc lục hương, là loại dược liệu đã được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền cho các bệnh lý viêm, đặc biệt là viêm xương khớp, thoái hoá khớp, thấp khớp... Nó được sử dụng dưới dạng nhựa cây nhũ hương, còn được gọi là olibanum.
Tác dụng được sử dụng phổ biến nhất của nhũ hương là điều trị chống viêm khớp. giảm đau cho các bệnh nhân đau nhức xương khớp. Hương thơm của nó cũng được chứng minh có tác dụng giảm stress, giảm cơn đau đầu nhanh chóng. Trong thành phần hoá học của nhũ hương, có chứa rất nhiều các chất chống oxy hoá nên nó cũng có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch và chăm sóc làn da khoẻ mạnh. Một tác dụng khác cũng hay được sử dụng trong Đông y của dược liệu nhũ hương là giảm các chứng viêm loét dạ dày, cải thiện chứng đầu hơi khó tiêu.
Bên cạnh đó, tác dụng chống ung thư của chiết xuất nhũ hương cũng đang được giới Y học quan tâm nghiên cứu, đặc biệt trên tế bào ung thư vú, ung thư não, ung thư tuyến tuỵ.
Trong các nghiên cứu y dược học hiện đại, các nhà khoa học đã xác định hoạt chất acid boswellic, chiếm tới trên 33% trong nhựa cây nhũ hương có tác dụng giảm đau, chống viêm rất tốt.
Trong hai thập kỷ qua, các chế phẩm chứa nhũ hương đã trở nên phổ biến ở các nước phương Tây, nhằm mục đích điều trị chống viêm, giảm đau để thay thế sử dụng thuốc chống viêm non-steroids (NSAIDs) do nhóm thuốc này có tỷ lệ cao các tác dụng phụ trên đường tiêu hoá, gan, thận. So với các thuốc NSAIDs, chiết xuất nhũ hương có những bằng chứng cho thấy khả năng dung nạp tốt hơn.
AKBA là một trong bốn đồng phân của Boswellic acid có trong cây nhũ hương, có tên khoa học là acetyl-11-keto-β-boswellic acid, có tác dụng chống viêm mạnh nhất.
2. Tác dụng của AKBA trên bệnh nhân xương khớp
Các tác dụng của nhũ hương đã được nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng ở các bệnh nhân viêm khớp. Các triệu chứng đau và cứng khớp được cải thiện đáng kể ở bệnh nhân được bổ sung chiết xuất nhũ hương so với nhóm không sử dụng. Đặc biệt, một nghiên cứu gần đây trên bệnh nhân thoái hoá khớp cũng cho thấy chiết xuất nhũ hương định chuẩn 30% AKBA giúp cải thiện sớm mức độ đau khớp và vận động khớp linh hoạt hơn chỉ sau 7 ngày. Sau 90 ngày điều trị với liều tối đa 250mg/ngày, các số liệu thống kê trên bệnh nhân được theo dõi cho thấy triệu chứng đau đã giảm 50%.
Bệnh nhân bị thấp khớp và viêm dính cột sống mức độ trung bình đến nặng cũng được nghiên cứu thử nghiệm sử dụng chiết xuất nhũ hương. Sau 14 ngày ghi nhận 70% bệnh nhân không còn triệu chứng cứng khớp sau khi thức dậy, vận động linh hoạt hơn so với nhóm không bổ sung chiết xuất nhũ hương.
Xét về cơ chế tác dụng, các nhà khoa học đã chỉ ra rằng, AKBA ức chế tổng hợp leukotrien từ arachidonic acid bằng các ức chế 5-LOX, từ đó giảm các cytokin tiền viêm như TNF-α và các Interleukin (IL-1, IL-2, IL-6 và IFN-γ), dẫn tới giảm viêm và giảm phù nề tại khớp.
Đồng thời, AKBA ức chế sự biểu hiện của metalloproteinase MMP-3 (một enzyme phân huỷ các proteoglycan và collagen tại nền sụn), đồng nghĩa với việc giảm phá hủy các sụn khớp, giúp tái tạo các sụn khớp bị viêm.
Trong các bệnh lý loãng xương, AKBA cũng thể hiện tác dụng chống mất xương, do làm giảm sự hoạt động của tế bào huỷ xương thông qua con đường tín hiệu TNF-α do NF-kB gây ra.
Do đó, có thể thấy nhũ hương không những có tác dụng chống viêm giảm đau mạnh, tác dụng tốt trên các bệnh nhân viêm khớp, có thể thay thể việc sử dụng các thuốc giảm đau nội khoa đang sử dụng để hạn chế các phản ứng có hại trên dạ dày, gan, thận. Mà nhũ hương còn có tác dụng tốt phòng ngừa loãng xương ở người trung niên và cao tuổi, mà đây lại là đối tượng rất dễ gặp bệnh lý về thoái hoá khớp.
Đặc biệt, trong toàn bộ các nghiên cứu được theo dõi chặt chẽ về các phản ứng không mong muốn khi sử dụng chiết xuất nhũ hương, không có báo cáo phản ứng có hại nào được ghi nhận. Do vậy, đây là một thành phần an toàn, ưu tiên sử dụng cho các bệnh nhân viêm xương khớp do sử dụng được lâu dài.
