Nhũ hương là một dược liệu có vị cay đắng, tính ấm, được đánh giá là vị thuốc có ít độc. Y học cổ truyền đã công nhận tác dụng của Nhũ hương trong việc giảm đau, khử phong, hoạt huyết, sinh cơ và sử dụng dược liệu này trong các bài thuốc chữa bệnh xương khớp.
Nhũ Hương là gì?
Dược liệu Nhũ Hương là chất nhựa keo của loài thực vật cùng tên, nhựa này khi chảy xuống thành giọt cô lại như núm và có mùi thơm đặc trưng.
Đặc điểm thực vật dược liệu Nhũ hương là gì?
Cây Nhũ Hương ở nước ta còn có tên gọi khách là Địa Nhũ Hương, Hắc Lục Hương, tên khoa học là Boswellia carterii Birds, thuộc họ Trám (danh pháp khoa học: Burseraceae)
Xuất phát từ loài cây thân nhỡ, cao từ 4 – 6m khi trưởng thành. Vỏ thân trơn nhẵn, có màu nâu nhạt. Xung quanh thân và các cành lớn có vảy và thường có xu hướng bong ra.
Cây mọc lá kép cánh lẻ, mỗi lá kép có từ 7 đến 10 đôi lá mọc đối xứng và không có cuống, lá mọc thưa ở phần trên. Mỗi lá đơn ở dưới có cuống nhỏ được bao phủ bởi một lớp lông trắng, mỗi lá dài từ 15 - 25cm.
Hoa mọc thành cụm, kích thước nhỏ, hoa có 5 cánh, hình bầu bục và có màu vàng nhạt, ở giữa có màu nâu cam. Hạch quả hình trứng ngược, mỗi ngăn có chứa một hạt.
Tìm hiểu thêm về Màng vỏ trứng tự nhiên Cem3
Thu hái - Sơ chế
Dược liệu Nhũ Hương có thể thu hái quanh năm, trung bình mỗi cây có thể cung cấp khoảng 3 – 4kg/ nhựa trong 1 năm. Sau khi thu hoạch, dược liệu thường được bào chế bằng 1 trong 2 cách sau:
Cách 1: Loại bỏ tạp chất, sau đó sao lên rồi tán với Đăng Tâm theo tỷ lệ (40:1) thành bột mịn dùng dần
Cách 2: Thêm ít rượu vào dược liệu rồi tán thành bột mịn, phi qua nước sau đó đem phơi khô và dùng dần.
Thành phần hóa học chính trong dược liệu Nhũ Hương
Trong nhựa cây Nhũ Hương có chứa các thành phần hóa học chính như:
- α, β-boswellic acid
- arabic acid
- bassorin
- pinen
- dipenten
- α, β-phellandren.
Tác dụng của vị thuốc Nhũ Hương
Các nhà khoa học đã có vài nghiên cứu chứng minh Nhũ Hương có các loại acid cần thiết cho việc chống lại vi khuẩn, virus là monoterpenes, diterpenes, triterpenes, axit tetracyclic triterpenic và axit pentacyclic triterpenic.
Theo Y học cổ truyền
Trong Y học cổ truyền của Trung Quốc, Nhũ hương có tác dụng chính là khử tà khí, hoạt huyết, chống viêm tiêu sưng, sinh cơ, chỉ thống và được ứng dụng trong điều trị một số bệnh như:
- Khí huyết ngưng trệ
- Bế kinh
- Đau bụng trong kì hành kinh
- Ứ huyết sau sinh gây đau bụng
- Mề đay do phong hàn
- Ung nhọt.
Cách tốt nhất để phát huy hiệu quả của Nhũ hương là kết hợp trong thang thuốc cùng một số vị dược liệu khác.
Liều dùng được khuyến cáo: 3 – 10 gam/ ngày.
Theo Y học hiện đại
Không chỉ trong Y học cổ truyền mà Y học hiện đại cũng có nhiều nghiên cứu về tác dụng của vị thuốc Nhũ hương, đặc biệt trong một số bệnh lý như:
- Bệnh viêm khớp, viêm khớp dạng thấp
- Một số bệnh làm suy giảm miễn dịch như: Giang mai, ung thư,...
- Hen suyễn
- Viêm loét đại tràng
- Đau bụng, đau bụng kinh
- Đau họng
- Kích thích kinh nguyệt
- Tăng lưu lượng nước tiểu.
Mặc dù hiện tại các nghiên cứu về tác dụng điều trị bệnh của vị thuốc Nhũ hương còn chưa đầy đủ, tuy nhiên các nghiên cứu đánh giá thành phần của dược liệu này cho thấy trong Nhũ hương chứa một số loại axit quan trọng trong việc chống lại các chủng virus, vi khuẩn như monoterpenes, triterpenes, diterpenes, axit pentacyclic triterpenic và axit tetracyclic triterpenic.
Hiệu quả của Nhũ Hương trong chữa trị bệnh viêm khớp
Phương pháp điều trị bệnh lý viêm khớp phổ biến nhất hiện nay chủ yếu tập trung vào cơ chế giảm viêm, đau và tổn thương các khớp bằng Glucocorticoids hay NSAIDs. Tuy nhiên điểm hạn chế của phương pháp này chính bởi tác dụng phụ khá nặng nề như: Hội chứng Cushing và tiểu đường đối với GC; ảnh hưởng tiêu hóa và rối loại tim mạch với NSAIDs;...Do đó phương pháp này chỉ được điều trị trong 1 thời gian ngắn và tỷ lệ tái phát cao. Chính vì vậy, việc nghiên cứu và ứng dụng thành phần dược liệu từ Nhũ hương được cho là mang lại hiệu quả tốt cũng như giảm thiểu các tác dụng phụ cho người bệnh.
Ruxiang (Nhũ hương) là nhựa gôm khô của cây Boswellia carterii hoặc một trong 43 loài trong chi Boswellia của họ Burseraceae. Nó đã được sử dụng phổ biến để giảm sưng và giảm đau do các bệnh viêm nhiễm hoặc khối u và để tăng cường lưu thông máu ở Trung Quốc và như một loại thuốc chống bệnh tim mạch trong y học Ayuredic ở Ấn Độ trong hàng nghìn năm. Hơn nữa, dược liệu này còn được sử dụng làm chất bổ sung chế độ ăn uống cho bệnh nhân bị viêm khớp hoặc các rối loạn liên quan đến viêm và đau khác ở USA. Các nghiên cứu trước đây trong ống nghiệm đã chỉ ra rằng các axit boswellic được phân lập từ Nhũ hương có tác dụng điều hòa miễn dịch tiềm năng.
Một số nghiên cứu đánh giá tác động của Nhũ hương trên chuột bị viêm khớp/ viêm khớp dạng thấp cho thấy hiệu quả rõ rệt của dược liệu này. Kết quả mật độ của các cytokine gây viêm trong huyết thanh và bàn chân của chuột giảm đáng kể sau thời gian điều trị.
Trên đây là những thông tin cơ bản về dược liệu Nhũ hương. Dù là một vị thuốc được đánh giá cao về đặc tính đa dạng và ứng dụng trong nhiều bài thuốc, tuy nhiên không nên lạm dụng vị thuốc này vì có thể gây ảnh hưởng tiêu hóa. Người dùng nên chủ động tham khảo ý kiến bác sĩ, chuyên gia để đảm bảo sử dụng vị thuốc Nhũ hương hiệu quả tốt nhất.
Xem thêm bài viết: Nhãn hàng Mộc Kiện Linh báo cáo nghiên cứu khoa học tại Hội Nghị Khoa học VRA
